เก็บเกร็ดกำเนิดพระนคร อนุสาวรีย์วังหน้า และศาลหลักเมืองกรุงเทพ

 

สถานที่ตั้ง : แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

พิกัด : 13.754636,100.492801

 

      ศาลหลักเมืองกรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่บริเวณมุมด้านทิศตะวันออกของท้องสนามหลวง ตรงข้ามกับพระบรมมหาราชวัง เป็นศาลที่สร้างขึ้นมาพร้อมกับการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานี ตามธรรมเนียมพิธีพราหมณ์ ก่อนที่จะสร้างเมืองจะต้องทำพิธียกเสาหลักเมืองในที่อันเป็นชัยภูมิสำคัญ เพื่อเป็นสิริมงคลแก่บ้านเมืองที่จะสร้างขึ้น

ศาลหลักเมือง (3)

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ ๑ ได้โปรดเกล้าให้กระทำพิธียกเสาหลักเมืองในปี พ.ศ. 2325 การฝังเสาหลักเมืองมีพิธีตามพระตำราที่เรียกว่า พระราชพิธีนครฐาน ใช้ไม้ชัยพฤกษ์ทำเป็นเสาหลักเมือง ประกบด้านนอกด้วยไม้แก่นจันทน์ มีเม็ดยอดรูปบัวตูมสวมลงบนเสาหลักลงรักปิดทอง ภายในไว้เป็นช่องสำหรับบรรจุดวงชะตาเมือง ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ โปรดเกล้าให้จัดสร้างเสาหลักเมืองขึ้นใหม่ทดแทนของเดิมที่ชำรุด เป็นแกนไม้สักประกับนอกด้วยไม้ชัยพฤกษ์ บรรจุดวงเมืองในยอดเสา และอัญเชิญหลักเมืองเดิม และหลักเมืองใหม่ประดิษฐานในอาคารศาลหลักเมืองที่สร้างใหม่ มียอดปรางค์ก่ออิฐฉาบปูนขาว ตามแบบอย่างจากศาลหลักเมืองกรุงศรีอยุธยา ศาลหลักเมืองกรุงเทพมหานคร ได้รับการปฏิสังขรณ์อีกหลายครั้ง จนกระทั่งได้มีการบูรณะซ่อมแซมครั้งใหญ่ในปี พ.ศ. 2523 เพื่อเตรียมการเฉลิมฉลองสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ครบ 200 ปี ในปี พ.ศ. 2525 ศาลหลักเมืองได้รับการบูรณะอย่างสวยงาม ด้านทิศเหนือจัดสร้างซุ้มสำหรับประดิษฐานเทพารักษ์ทั้ง 5 คือ เจ้าพ่อหอกลอง เจ้าพ่อเจตคุปต์ พระเสื้อเมือง พระทรงเมือง และพระกาฬไชยศรี

ศาลหลักเมือง (4) ศาลหลักเมือง (5)

       อีกฝั่งหนึ่งของท้องสนามหลวง หน้าวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษดิ์ ประดิษฐานพระบวรราชานุสาวรีย์สมเด็จพระบวรราชเจ้า กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท หรือเรียกสั้นๆ ว่า “วังหน้า” เป็นพระอนุชาของ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ ๑ ประสูติในสมัยกรุงศรีอยุธยา จนในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์ กรุงศรีอยุธยาถูกพม่าตีแตกพ่าย พระยาสุรสีห์ พระยศในสมัยนั้น ได้ร่วมรบกับสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เพื่อกอบกู้พระนคร พร้อมทั้งร่วมสู้รบตลอดรัชสมัยกรุงธนบุรี ในศึกการรบนั้นมีแต่ได้รับชัยชนะ ได้รับความเกรงขามจากพม่าอริราชศัตรู จนถูกตั้งฉายาว่า “พระยาเสือ” หลังจากก่อตั้งกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๑ ได้ตั้งพระยศให้เป็นวังหน้า จนถึงแก่ทิวงคต ด้วยรำลึกถึงพระเกียรติคุณของพระองค์ จึงได้สร้างอนุสาวรีย์กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทนี้ เพื่อเป็นสิ่งเตือนใจให้ชนรุ่นหลังได้เกิดความสำนึกรู้คุณในความรักชาติ และปกป้องให้เป็นเอกราชสืบต่อไป

ศาลหลักเมือง (1) ศาลหลักเมือง (2)                           

by Traveller Freedom